Inhoud
Hairy cell leukemie (HCL) wordt in het Nederlands ook wel haarcelleukemie of pluizebolleukemie genoemd. De ziekte valt onder de chronische lymfatische leukemieën (CLL) en is een variant van het non-Hodgkin lymfoom. Hairy Cell Leukemie is meestal geen erg agressieve vorm van leukemie.
De leukemiecellen bij HCL zijn kleine B-lymfocyten met uitsteekseltjes rondom. Deze geven de cellen een "harig" ("hairy cell") uiterlijk dat onder de microscoop is waar te nemen. De leukemiecellen worden doorgaans aangetroffen in het beenmerg en de milt maar circuleren ook in het bloed.
Het is een zeldzame aandoening; in Nederland ongeveer 25-40 patiënten per jaar. De ziekte komt meestal voor bij mensen boven de 40 jaar en meer bij mannen dan bij vrouwen (5:1). Echter, HCL wordt ook bij jongere mensen gediagnosticeerd.
Symptomen
Vaak ontwikkeld de aandoening zich langzaam en hebben patiënten lange tijd geen klachten. De klachten die kunnen ontstaan lijken veel op symptomen die bij andere bloedkankers voorkomen.
Symptomen kunnen zijn:
- Vermoeidheid, zwakte en lusteloosheid
- Aanhoudende vermoeidheid, duizeligheid, bleekheid, of kortademigheid bij lichamelijke activiteiten
- Onverklaarbaar gewichtsverlies
- Gemakkelijk bloeden of blauwe plekken krijgen
- Veelvuldige infecties
- Overmatig (nachtelijk) zweten
- Pijnlijke botten
- Opgezette lever en/of milt
- Bloedarmoede (anemie)
- Laag aantal bloedplaatjes
- Laag aantal normale lymfocyten
- Pijnlijke gewrichten
De diagnose wordt vaak gesteld aan de hand van de anamnese, een laboratoriumonderzoek van het bloed en beenmergonderzoek naar de aanwezigheid van leukemiecellen. Lichamelijk onderzoek en een echo of CT-scan moet uitwijzen of sprake is van een vergrote milt.
Oorzaak
De oorzaak voor het ontstaan van de ziekte is niet bekend. Waarschijnlijk is geen sprake van erfelijke factoren.
Behandeling
Aangezien de leukemie zich erg traag ontwikkeld, is behandeling niet altijd nodig. Vaak wordt eerst een afwachtend beleid ("wait and see") voorgesteld, waarbij regelmatig controles plaatsvinden. De meerderheid van de patiënten blijkt vaak toch een behandeling nodig te hebben, de ziekte is echter niet te genezen. Behandeling leidt vaak tot langdurige overleving zonder ziekteverschijnselen. Behandeling kan bestaan uit chemotherapie, biologische immunotherapie en/of splenectomie (het verwijderen van de milt).
De kansen op herstel hangen af van een aantal factoren zoals het aantal harige cellen dat in het bloed en het beenmerg aanwezig is, de leeftijd van de patiënt, de algemene conditie en de reactie op de behandeling.
